1. Nguyên nhân gây nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ

Nhiễm Virus và vi khuẩn: có 60-70% trường hợp nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ là do Virus: virus cúm, virus hợp bào hô hấp, Adenovirus. Các loại vi khuẩn khiến trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tinh là: Listeria, Coli, vi khuẩn Gram âm, Phế cầu, Hemophilus Influenza, Klebsiella Pneumococcus, Tụ cầu, liên cầu...

Nhiễm khuẩn phổi ở trẻ có thể xảy ra từ trước, trong hoặc sau khi đẻ, liên quan mật thiết tới thời gian vỡ ối trước khi đẻ.

Việc hồi sức sau đẻ và chăm sóc trẻ sơ sinh cũng cần thực hiện vô trùng, nếu không trẻ sơ sinh rất dễ bị nhiễm khuẩn từ các dụng cụ, môi trường, người chăm sóc.

Trẻ sơ sinh có thể bị viêm phổi do hít phải nước ối, phân su đã nhiễm khuẩn hoặc dịch tiết ở đường sinh dục của người mẹ lúc trẻ chuẩn bị chào đời.

Thai nhi trong tử cung bị thiếu dưỡng khí cũng là nguyên nhân nữa khiến trẻ sơ sinh bị viêm phổi . Do đó trong quá trình mang thai, người mẹ phải kiểm tra định kỳ, nhất là giai đoạn cuối để phát hiện sớm tình trạng này và có biện pháp can thiệp kịp thời.

Ngoài ra ở  những trẻ sơ sinh thiếu cân ,do các phản xạ đường thực quản còn chưa hoàn thiện, vận động cơ chưa đều đặn nên dễ bị trào ngược thực quản dạ dày khiến sữa bị hít nhầm vào phổi, gây các triệu chứng thở gấp, hụt hơi, tím tái mắt. Lượng sữa hít vào càng nhiều thì triệu chứng càng nặng, có thể gây ra viêm phổi.

Trẻ bị các bệnh như viêm da, viêm khoang miệng, viêm dây rốn cũng có thể dẫn đến viêm phổi.

2. Các yếu tố nguy cơ làm trẻ dễ mắc nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính

• Các yếu tố thuận lợi :

• Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, nhất là trẻ sơ sinh.
• Trẻ đẻ thấp cân (dưới 2500g)
• Trẻ bị mắc các bệnh hoặc dị tật bẩm sinh: sởi, còi xương, suy dinh dưỡng, tim bẩm sinh, suy giảm miễn dịch bẩm sinh...

• Các yếu tố môi trường

• Khí hậu lạnh, thời tiết giao mùa thay đổi đột ngột, độ ẩm cao.
• Môi trường đông đúc, ô nhiễm, kém vệ sinh, nhà ở chật chội, ẩm thấp bụi bặm, khói bếp, khói thuốc lá.
• Trong gia đình có người mắc bệnh lao, hút thuốc lá.
• Trẻ không được tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch.
• Chăm sóc trẻ không đúng cách: Trẻ thiếu vitamin A, thiếu kẽm, không bú mẹ, suy dinh dưỡng...

3. Tại sao trẻ dễ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính?

• Có những trẻ cứ thời tiết lạnh là lại bị ho nhiều, lần nào đi khám cũng bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính, có khi viêm phổi, khi viêm phế quản mặc dù cha mẹ có thể đã chăm sóc trẻ rất kỹ, nhất là khi trời lạnh.
• Có thể nói, nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính là bệnh rất thường gặp ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân là vì đặc điểm về cấu tạo giải phẫu vùng mũi họng của trẻ: họng là ngã tư giao của đường ăn uống và hô hấp.
• Trong họng lại có rất nhiều tổ chức lympho phát triển, đặc biệt là nhóm lympho ở vòm mũi họng (vegetation Adenoide gọi là VA). Hơn nữa, trẻ càng nhỏ thì hốc mũi càng hẹp, khi bị viêm nhiễm, chất nhầy sẽ tăng tiết hơn càng khiến hốc mũi hẹp hơn, việc thở bằng mũi khó khăn hơn, khi đó khiến trẻ phải thở bằng miệng.
• Vì thế, không khí không được lọc sạch và không được sưởi ấm trước khi vào phổi. Điều này lý giải tại sao trẻ bị viêm mũi họng thì sẽ rất dễ có nguy cơ mắc viêm phế quản, viêm phổi. Biểu hiện khi trẻ bị nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính là: sốt cao hoặc vừa, hắt hơi, ho, nghẹt mũi, chảy mũi, khàn giọng...
• Với trẻ dưới 1 tuổi đôi khi có nôn nhiều, quấy khóc, khám họng thấy niêm mạc họng đỏ rực. Nếu bị bội nhiễm vi khuẩn, bệnh dễ tiến triển nặng lên gây viêm phế quản, viêm phổi. Đặc biệt bị bội nhiễm liên cầu khuẩn nếu không điều trị đúng sẽ nguy cơ cao biến chứng thấp tim, điều trị vừa lâu dài, tốn kém vừa ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ.
• Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính là bệnh phổ biến nhất ở trẻ, là nguyên nhân nhập viện và tử vong hàng đầu ở trẻ, nhất là trẻ dưới 5 tuổi. Ước tính một em bé dưới 5 tuổi có thể bị Nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính từ 5-8 lần mỗi năm.
• Để hạn chế nguy cơ mắc nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính ở trẻ và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm, cha mẹ cần chăm sóc, theo dõi trẻ chu đáo, nhất là trẻ có tiền sử hay mắc nhiễm khuẩn hô hấp.